خلاصه  کتاب طرز  فکر

دوستان عزیز سلام . در این مقاله قصد دارم تا به طور خلاصه به  نکاتی  مهم از کتاب ارزشمند «طرز فکر» خانم کارل دوک  اشاره کنم و امیدوارم که مطالب انتخاب شده برای شما دوستان عزیز مفید باشد .

کتاب طرز فکر اثر خانم کارول دوک استادیار روان شناسی  دانشگاه استنفورد به بیان رویکرد جدیدی در روان شناسی موفقیت پرداخته است . در این کتاب ما با یک موضوع محوری مهم روبرو هستیم  و آن طرز فکر   ( mindset) هست . در ادامه این مقاله نکات مهم کتاب و مباحث مطرح شده را به صورت اختصار مورد اشاره قرار دادم امیدوارم با مطالعه این خلاصه به خواند کتاب علاقه مند شوید .

برای دیدن  مقاله مربوط به  ویدیوی خانم دوک در سایت  تد و خلاصه فارسی آن ، میتوانید اینجا را ببینید

موضوع مهمی که سنگ بنای کتاب  بر آن گذاشته شده و در خلاصه کتاب طرز فکر مورد اشاره قرار گرفته  توجه به موضوع با اهیمت باورها و نگرش هایی است که ما نسبت به توانمندی های  خودمان در زمینه های مختلف داریم .

  به طور خلاصه طرز فکر ما هست که باعث می شود تا هرکدام از ما عملکردی خاص  و متفاوتی نسبت به همدیگر داشته باشیم و موفقیت ها و شکست های انسانها بیش از هر چیز برگرفته از نگرشها و طرز فکر آنها است .   بر این اساس خانم دوک دو نوع طرز فکر را شناسایی کرده است. اول طرز فکر ثابت و دوم طرز فکر رشد .

1- طرز فکر ثابت :
یعنی اعتقاد به  اینکه هرکدام از ما به میزان ثابت ، مشخص و غیر قابل تغییری از شخصیت ،‌ هوش ، استعداد ، قابلیت و توانمندی برخوردار هستیم و افراد هر مقدار هوش و استعدادی که داشته باشند در طول زندگی ثابت است و قابل ارتقاء و بهبود نیست .

با این پیش فرض، ما یا جزو افرادی هستیم که از نعمت استعداد خدادادی در حوزه هایی از زندگی  بهره مند هستیم و نیازی به تلاش برای بهبود عملکرد و پیشرفت نداریم ( مثلاً استعداد موسیقی ، ریاضی ، ورزش و … ) و یا اینکه در زمینه ای هوش و استعداد به اندازه کافی نداریم .

بنابراین به این دلیل که ویژگیهای ما قابل ارتقاء نیست پس تلاش کردن برای بهبود  و توسعه دادن مهارت ها، کاری بیهوده و بی فایده است .

اگر فردی باهوش و با استعداد هستیم ،پس کارها را به راحتی و بدون زحمت انجام می دهیم و لزومی برای صرف انرژی بیشتر برای حل مسایل دشوار نداریم و کسی باید تلاش کند که استعداد کافی ندارد .

از طرف دیگر وقتی باور ما این است که قرار نیست با تلاش کردن و یادگیری رشد کنیم پس چه لزومی دارد تا به خودمان زحمت بدهیم ؟.

2- طرز فکر رشد: 
برخلاف دسته اول ،کسانی بر این باور هستند که صرف نظر از میزان هوش، استعداد و توانمندی های اولیه که در افراد متفاوت و مختلف است ،این امکان وجود دارد که به کمک  آموزش و یادگیری، قابلیت هایمان را پرورش دهیم و همچنین هوش و  شخصیت خودمان را نیز بهبود ببخشیم .

در این طرز فکر دیگر اهمیت بیش از اندازه ای به استعداد و هوش ذاتی داده نمی شود بلکه به نیروی تلاش و یادگیری بها داده می شود چرا که این آگاهی وجود دارد که مغز ما مانند عضلات دیگر رشد می کند و این رشد در مغز به وسیله تمرین و چالشهای یادگیری انجام می شود .

چرا که با یادگیری و تمرینات مداوم مسیر عصبی برای یادگیری مهارت های جدید در مغز ایجاد می شود و هرچقدر تمرین و یادگیری بیشتر باشد این مسیر عصبی قدرت بیشتری  پیدا می کند  و انجام کارهایی که زمانی سخت و دشوار بودند سرانجام راحت می شوند .

آشنایی بیشتر با طرز فکر ثابت

در دیدگاه طرز فکر ثابت، ما همیشه در حال  قضاوت کردن و یا قضاوت شدن هستیم به همین دلیل  طرز فکر ثابت ما را مجبور می کند تا همیشه به دنبال اثبات کردن خودمان باشیم  تا احمق جلوه نکنیم. چه در محیط خانواده و چه در مدرسه و محل کار .

موضوعی که در این زمینه اهمیت زیادی دارد این است که ما انسانها نیاز به تایید و توجه دیگران داریم و بخش زیادی از رفتارهایی که انجام می دهیم خواسته یا ناخواسته به این دلیل است که مورد حمایت ، احترام و توجه دیگران باشیم .

از طرف دیگر کاری نکنیم که از سوی دیگران خصوصاً کسانی که نظرات آنها برای ما اهمیت و ارزش بیشتری دارد طرد نشده و احساس تنهایی و انزوا نکنیم و همچنین برچسب کودن ، ناتوان و خنگ نخوریم .

در طرز فکر ثابت افراد عموماً به دلیل ترس از اینکه مبادا مورد قضاوت منفی دیگران قرار بگیرند  و نقطه ضعفی از آنها آشکار شود از قرار گرفتن در معرض چالش ها خودداری می کنند و در هر کاری فقط تا جایی پیش می روند که بتوانند کاری را به راحتی انجام دهند و معمولاً به محض مواجه شدن با چالش هایی فراتر از توان آنها ، از ادامه کار منصرف می شوند . زیرا اشتباه کردن را به منزله زیر سوال رفتن هویت و شخصیت خود می دانند .

چه بسیار از مهارت ها و آموختنی هایی که ما فقط به این دلیل که فکر می کردیم استعداد و یا هوش کافی  در آن زمینه نداریم شروع نکردیم و یا در ابتدای راه رها کردیم .

افراد باهوش و طرز فکرثابت :

گاهی افرادی که هوش و استعداد بالایی دارند و به خاطر همین ویژگیها تحسین شده اند بیشتر در معرض طرز ثابت قرار دارند به این صورت که این افراد همیشه به خاطر داشتن هوش و استعداد زیاد در کارهای مختلف تحسین شده اند و به دلیل  همین مزیت ها معولاً برای انجام کارهایشان تلاش زیادی نمی کردند  .

زمانی که این افراد درگیر چالشی می شوند که فراتر از توانایی آنها است دچار این تردید می شوند که اگر قرار است برای انجام کاری زیاد تلاش کنند به این معنی است که هوش و استعداد زیادی ندارند و دیگر اینکه دچار این نگرانی می شوند که مبادا دچار اشتباهی شوند و این اشتباه باعث شود نظر دیگران در مورد هوش و توانمندی آنها تغییر کند.

  به همین دلیل در رقابت هایی که احتمال پیروزی ندارند  شرکت نمی کنند تا مبادا دچار عملکرد منفی شوند. از طرف دیگر این افراد درگیر این موضوع می شوند که به جای اینکه دنبال یادگیری و توسعه مهارت های خود باشند مدام دنبال اثبات کردن خود به دیگران هستند و توجه آنها از اصل یادگیری به موضوع مسابقه و رقابت برای بهتر بودن منحرف می شود .

نکته مهمی که خانم دوک در این زمینه تاکید دارد این است که نباید فرزندانمان را صرفاً به خاطر هوش و استعدادی که دارند تحسین کنیم بلکه چیزی که باید مورد توجه و تحسین قرار گیرد فرایندها و تلاشها و انتخابهایی است که کودکان در مسیر حل مسایل دارند .

مدیران و طرز فکر ثابت در محیط کار

 در ادامه خلاصه کتاب طرز فکر  به بررسی اثر طرز فکر ثابت در  محیط کار پرداخته می شود .
یکی از آسیب های طرز فکر ثابت در محیط کار  و سازمان ها  و شرکت ها  مدیرانی هستند که طرز فکر ثابت دارند.

این مدیران که عموماً افرادی توانمند و با استعداد هستند خصوصیتهایی دارند که در بلند مدت باعث افول و نا کارامدی مجموعه آنها می شود.

آنها به دلیل داشتن طرز فکر ثابت بیش از آنکه به رشد مجموعه و کارکنان خود توجه کنند همه توان و انر‍ژی خود را صرف بهود و ارتقاء موقعیت و جایگاه خود می کنند . از مورد انتقاد قرار گرفتن به شدت بیزار هستند و به خود اجازه می دهند تا با زیردستان خود با تندی و تحقیر  برخورد کنند .

به جای تواضع و تن دادن به یادگیری و شنیدن صدای منتقدان ، اطراف خود را پر از کسانی می کنند که  از آنها تعریف و تمجید می کنند و فقط اخبار خوب را به آنان می گویند .

مدیران کنترل کننده باعث ایجاد طرز فکر ثابت در سازمان خود می شوند به این دلیل که سایر افراد هم به جای اینکه به فکر رشد و ارتقاء باشند از ترس قضاوت شدن کاری انجام نمی دهند .

این مدیران اگر احساس کنند افراد توانمندی در اطراف آنان وجود دارند که می توانند برای بهتر شدن اوضاع کاری کنند از ترس اینکه مبادا آنها جای این مدیران را بگیرند سعی در تحقیر و حذف آنها دارند.

افراد دارای طرز فکر ثابت معمولاً اهمیتی به زیردستان خود نمی دهند و در پشت نقاب حصول اطمینان از حسن عملکرد کارکنان و تمرکز روی وظایفشان به خود مجوز می دهند که با زیردستان بد رفتاری کنند.

مدیران دارای طرز فکر رشد

اما مدیرانی که طرز فکر رشد دارند  قبل از هر چیز افرادی هستند که با پذیرفتن مسئولیت به دنبال یادگیری و رشد هم برای خودشان و هم برای کارکنان و سازمان هستند و نه اثبات خودشان .

این افراد در برابر کارکنان خود به عنوان راهنما عمل می کنند و نه قاضی یعنی اگر کارکنان آنها دچار خطا و اشتباهی شوند سعی در راهنمایی آنها می کنند  تا با درس گرفتن از این اشتباه  در ادامه  عملکرد بهتری داشته باشند.

این مدیران به جای نخبه گرایی، به دنبال کار گروهی و تیمی هستند و به جای بها دادن و  بزرگ کردن تعداد معدودی از افراد و جداکردن آنها از دیگران ،‌ به نتیجه های کسب شده توسط گروه های کاری بها می دهند .

برای مدیرانی که طرز فکر رشد دارند یاد گیری و پرورش توانمندی  و قابلیت کارکنان جزو مهمترین اولویت ها می باشد . آنها در عین حالی که استانداردهای بالایی برای کارکنان خود تعریف می کنند به آنها برای رسیدن به این استانداردها نیز  کمک می کنند .

برای این مدیران در گزینش افراد ملاک طرز فکر و ظرفیت آنها برای رشد است نه سوابق آنها.

طرز فکر و روابط عاشقانه

در بخش دیگری از خلاصه  کتاب طرز فکر ، خانم کارل دوک به بررسی طرز فکر ثابت و رشد در میان زوجین می پردازد .
یکی از مهمترین مهارتهایی که زوجین باید در ابتدای شروع زندگی مشترک در مورد آن آموزش ببیند شیوه درست مواجه شدن با تفاوتهای فردی است .

 افرادی که طرز فکرثابت دارند معمولاً‌  توقعات  نادرستی از یک ازدواج دارند و این طرز فکر باعث بروز مشکلات جدی در رابطه آنها می شود.

این توقعات شامل مواردی است از جمله اینکه فکر می کنند یک زندگی زمانی خوب است که هیچ مشکل و چالشی نداشته باشد و اگر قرار باشد برای خوب بودن و پایدار بودن یک رابطه مجبور به تلاش کردن باشند به معنی این است که انتخاب درستی نداشته اند.

به معنای دیگر از دیدگاه کسی که طرز فکر ثابت دارد یک زندگی زناشویی باید خود به خود  و بدون تلاش خوب باشد . همچنین این افراد توقع دارند که طرف مقابل  ذهن آنها را بخواند  و نیازی به توضیح دادن منظور خود نداشته باشند .
این افراد دوست دارند همسری داشته باشند که مدام نقاط قوت آنها را برجسته کند و از آنها تعریف کند و علاقه ای به شنیدن انتقاد سازنده ندارند و زمانی که احساس کنند رابطه آنها دچار مشکلی شده احساس ناامیدی  میکنند و باور دارند کل  رابطه آنها دچار بحران شده است .

این افراد مشکل ارتباطی را مشکل شخصیتی می بینند .

اما افرادی که طرز فکر رشد دارند چالش ها و اختلافات را به عنوان بخشی طبیعی از زندگی می دانند و باور دارند که داشتن یک رابطه رضایت بخش و پایدار نیازمند تلاش و زحمت  است و خود به خود ایجاد نمی شود .
در واقع در طرز فکر رشد این باور وجود دارد که یک رابطه می تواند تغییر کند و بهتر شود .

افرادی که طرز فکر رشد دارند زمانی که دچار طرد شدن می شوند، به جای انتقام گرفتن سعی در بخشش دارند و می کوشند تا از اتفاقات ناخوشایند تجربه کسب کنند تا روابط بهتری ایجاد کنند و با وجودی که احساس ناراحتی می کنند اما هرگز خود و یاد دیگری را بیش از حد سرزنش نمی کنند .

مطالعه مقاله خلاصه کتال سوالاتت را تغییر بده تا زندگی ات تغییر کند

برای ایجاد طرز فکر رشد چه باید کرد ؟

 در ادامه مقاله خلاصه کتاب طرز فکر به  راه کارهایی اشاره می شود که به کمک آنها می توانیم طرز فکر رشد را در خودمان ایجاد کنیم .
یک نکته مهم اینکه داشتن طرز فکر ثابت به این معنی نیست که افراد در همه زمینه های زندگی بر اساس یک طرز فکر عمل می کنند  بلکه  امکان دارد فردی در یک بخش از زندگی خود طرز فکر ثابت داشته باشد و در یک بخش طرز فکر رشد.

مثلاً در حوزه شغل و حرفه خود طرز فکر رشد داشته باشد اما در حوزه روابط خانوادگی طرز فکر ثابت داشته باشد .

آگاهی

یک گام خیلی مهم برای این که از دیدگاه طرز فکر رشد به موضوعات نگاه کنیم این است که با توجه به دانشی که در زمینه شناخت طرز فکر ثابت و رشد کسب کردیم ، مراقب باشیم و متوجه باشیم که چه زمانی درگیر طرز فکر ثابت شده ایم و همانجا دیدگاه خود را اصلاح کنیم .

در مورد کودکان و نوجوانان  هم مهمترین موضوعی که باید به  آن توجه داشته باشیم این است که به جای اینکه  هوش و استعداد بچه ها را  تشویق کنیم تلاش کردن ، تمرین کردن و فرایندهایی که برای حل مسایل به کار می گیرند را مورد تحسین قرار بدهیم .
همچنین باید  به این نکته مهم توجه داشته باشیم که توجه بیش از حد به هوش و استعدادهای ذاتی به جای تلاش و پشتکار باعث می شود کودکان به طرز فکر ثابت دچار شوند .

کلمه جادویی هنوز

یکی از قدرتمند ترین و کلیدی ترین کلماتی که ما را در مسیر طرز فکر رشد قرار می دهد استفاده از کلمه هنوز  است.
به این معنی که زمانی که در انجام یک کار ( مثل یاد گرفتن یک زبان جدید ، یک ساز موسیقی جدید ، یک درس جدید و … ) مهارت لازم را نداریم به جای دلسرد شدن و منصرف شدن از ادامه کارو گفتن اینکه من نمیتوانم این کار را نجام دهم ، بگوییم هنوز در انجام این کار مهارت لازم را ندارم .

با گفتن این کلمه متوجه می شویم که در مسیر یادگیری قرار داریم و می توانیم با تلاش و تمرین مهارت های خودمان را بهبود ببخشیم.

کسب تجربه های جدید

زمانی که طرز فکر  رشد را یاد گرفتیم و مید انیم که هوش ، استعداد و قابلیتهای ما قابل رشد و بهبود هستند بیشتر آماده کسب تجربه های جدید و راه های نرفته هستیم.

همچنین  یاد میگیریم که هم خیلی نگران قضاوت دیگران نباشیم  و هم برای یاد گیری  و تمرین کردن ارزش بیشتری قائل می شویم و هم از اشتباه کردن  و شکست خوردن  تفسیر بهتری داشته باشیم و یک شکست را به معنای زیرسوال رفتن و یا تحقیر شدن خود ندانیم .

در پایان ضمن تشکر از شما بابت اینکه وقت گذاشتید و مقاله خلاصه کتاب طرز فکر  را تا انتها مطالعه کردید خوشحال می شوم از نظرات ارزشمند شما استفاده کنم .