یکی از ویژگیهای ما به عنوان انسان که ما را ازموجودات دیگر متمایز میکند این است که ما نسبت به خود آگاهی داریم و میتوانیم خود را ارزیابی کنیم و نظر مثبت یا منفی نسبت به خودمان داشته باشیم و هویت کلی خود را توصیف کنیم .
زمانی که ما به عنوان انسان بخشهایی از وجود خود را دوست نداشته باشیم( شکل ظاهر ، ویژگیهای فردی ) و یا باور درستی نسبت به توانمندی های خودمان نداشته باشیم ساختار روانی ما دچار آسیب می شود .
عزت نفس ناشی از دو مقوله است .
1- باور
2- احساس
اولی باور و قضاوتی است که ما نسبت به توانمندی و ویژگیهای کلی خود داریم و اینکه خودمان را چگونه ارزیابی میکنیم . و در مورد احساس هم برمیگردد به اینکه درباره ارزشمندی خود چه احساسی داریم و خود مان را تا چه اندازه ارزشمند میدانیم .
عامل اصلی تعییین کننده عزت نفس
برای اینکه بدانیم چه عاملی تاثیر زیادی در پرورش عزت نفس دارد برررسیهای مختلفی انجام شده که در آنها به نقش عامل مهم دوران کودکی تاکید شده است . به این معنا که نوع پرورش و تربیت کودکان در سه چهار سال اول دوران کودکی توسط والدین، تاثیر زیادی بر چگونگی عزت نفس آنها در سنین بزرگسالی داشته است . یعنی خانواده هایی که تربیت درستی در خصوص کودکان داشته اند و حمایت عاطفی ، پذیرش و استدلال در آنها وجود داشته ، کودکانی با عزت نفس بیشتر پرورش داده اند و خانواده های سخت گیر و مستبد و یا سهل انگار بالعکس کودکان با عزت نفس کمترپرورش داده اند .
اول مرغ یا تخم مرغ ؟
گاهی این سوال پیش می آید که آیا شرایط زندگی بر شکل گیری عزت نفس تاثیر گذار است با برعکس عزت نفس است که شرایط زندگی را تعیین میکند ؟
به عنوان مثال اگر فردی به خاطر کوتاهی قد یا خانواده فقیر و یا سواد کم دچار کمبود عزت نفس باشد برای جبران این نقیصه ها باید کارهایی انجام دهد مثلا قد خود را بلند کند یا پدرو مادر خود را عوض کند و یا ادامه تحصیل بدهد و اما آیا انجام همه این کارها ممکن است؟ و آیا همه افرادی که شرایطی مثل او دارند باید مانند او فکر کنند و همچنین احساسی داشته باشند ؟
خوب قطعاً نمی توان چنین توقعی داشت . پس در این صورت می توان اینگونه انتظار داشت که با افزایش عزت نفس شرایط زندگی یک فرد بهبود پیدا کند ؟ مثلا اگر عزت نفس فردی بالا رود شرایط زندگی او بهتر می شود ؟
به نظرمی رسد دو عامل مطر ح شده بالا تاثیر غیر مستقیمی روی یکدیگر دارند و عامل مهم و تاثیر گذار دیگری در این رابطه وجود دارد که تعیین کننده عزت نفس فرد می باشد که همانا افکار فرد می باشد
برای اصلاح و بهبود عزت نفس نیاز داریم تا بر روی محتوای افکاری که در سر داریم بیشتر تمرکز کنیم و برای اصلاح آنها برنامه ریزی کنیم
ادامه دارد ….